Wat is biologische wijn?
Biologische wijn? Wat is dat eigenlijk? Over wat biologische wijn is heersen veel onduidelijkheden, daarom leggen we het hier tot in detail uit. Heb je gelijk weer wat leuks te melden als je met vrienden een fles biologische wijn opentrekt!
Wat maakt biologische wijn nu eigenlijk biologisch?
Om uit te leggen wat biologische wijn is, is het goed om te weten wat de term “biologisch” eigenlijk inhoudt. Biologisch is namelijk veel meer dan een keurmerk alleen! De term “biologisch” is wettelijk beschermd en de richtlijnen voor biologische producten en teelt zijn in een wet vastgelegd. Ook als op een product het woord “bio”, “eko”, “eco” of “organic” staat, moet het voldoen aan de eisen voor biologisch. Dat is een groot verschil met andere groene keurmerken en claims, zoals bijvoorbeeld “fairtrade” of “duurzaam”. Die keurmerken zijn door particuliere instanties in het leven geroepen of het zijn simpelweg marketingtermen. De biologische werkwijze daarentegen is wettelijk vastgelegd en producenten, dus ook wijnboeren, hebben zich te houden aan deze wet en richtlijnen.
Ze worden regelmatig gecontroleerd door de controle-instantie in hun land. In Nederland controleert de onafhankelijke controle instantie SKAL tevens of importeurs van biologische producten zich aan de regels houden. Een biologische wijn is dus minimaal twee keer gecontroleerd voordat het op de markt komt. Biologische producten, en dus ook biologische wijn, herken je aan het Europees Biologisch keurmerk. Alleen producenten die onder controle staan van de biologische controle-instantie in hun land mogen dit keurmerk voeren.
Meer over het biologische keurmerk en de controle op bio vind je op de websites van:
• Bionext (de ketenorganisatie voor de biologische sector in Nederland)
• BioForum (de ketenorganisatie voor de biologsiche sector in België)
• SKAL (de controle-instantie in Nederland)
Biologische wijn maken is een manier van werken
Het biologische keurmerk vormt de garantie dat biologische wijn dus ook écht bio is. Maar voor wijnmakers is dat keurmerk natuurlijk niet het uitgangspunt. Zij werken allemaal stuk voor stuk biologisch omdat ze geloven in de filosofie van biologische landbouw.
Biologische wijnen worden namelijk gemaakt met respect voor de natuur, zonder gebruik te maken van chemische bestrijdingsmiddelen en zonder kunstmest. Biologische wijnen zijn dus puur natuur. Onze wijnboeren zijn ervan overtuigd dat alleen een levende wijngaard levendige wijnen kan voortbrengen en ze doen er dus alles aan om het natuurlijk evenwicht in hun wijngaarden in stand te houden opdat het fruit van nature gezond is en blijft.
Biologisch-dynamische wijnboeren gaan zelfs nog wat stappen verder. Meer over hun werkwijze verderop in dit stuk.
Biologische wijngaarden én biologische wijnkelders
Ook in de wijnkelders zijn de regels voor biologische wijnmakers strenger dan gangbare wijnmakers. Dat is zo sinds 2012. Voor die tijd mocht je officieel niet spreken over biologische wijn, maar enkel over “wijn gemaakt van biologische druiven”. Tot 2012 viel namelijk alleen het telen van druiven onder biologische regelgeving, het maken van de wijn – het vinifiëren – niet.
Een rare situatie, waaraan de EU eind 2012 gelukkig een eind heeft gemaakt. Het vinificatieproces is nu dus ook biologisch gecertificeerd en controleurs controleren niet alleen de wijngaard, maar ook de wijnkelders.
Hoe zit het met sulfiet in biologische wijn?
Ook het gebruik van sulfiet (zwavel) is beperkt in de biologische wijnbouw. Sulfiet komt van nature voor in wijn en helpt de wijn te conserveren, maar het mag wettelijk gezien ook worden toegevoegd om de wijn nog beter houdbaar te maken. In gangbare wijn mag maximaal 150 mg/l bij rode wijn worden toegevoegd en maximaal 200 mg/l bij witte wijn. De biologische regels stellen echter dat het sulfietgehalte in biologische wijn minstens 50 milligram per liter lager moet zijn dan in conventionele wijnen. Sommige van onze wijnmakers gaan echter beduidend verder en voegen helemaal geen sulfiet aan hun wijnen toe.
De goede lezer ziet dat ik over het toevoegen van sulfiet praat. Wijn bevat van nature namelijk altijd sulfiet, dus etiketten die beweren dat er géén sulfiet in de wijn zit mag je gerust in twijfel trekken. De enige juiste bewoording is dat er aan een wijn geen sulfiet is toegevoegd.
Aan witte wijn wordt over het algemeen meer sulfiet toegevoegd dan aan rode wijn. Dat heeft te maken met de conserverende stoffen die zich in blauwe druiven bevinden (waardoor rode wijn minder sulfiet nodig heeft). Witte wijn heeft eerder de neiging te oxideren. Een witte wijn zonder toegevoegd sulfiet zal snel bruin uitslaan, muf ruiken en slecht gaan smaken.
Wie slecht tegen sulfiet kan of weinig sulfiet tot zich wil nemen kan dus beter voor biologische wijn kiezen, dan voor gangbare wijn. Er zijn mensen die allergisch zijn voor sulfiet. Zij zouden eens wijnen zonder toegevoegd sulfiet kunnen proberen.
En biodynamische wijn dan, wat is dat precies?
Ik hoop dat ik heb kunnen verduidelijk wat biologische wijn is en dat e.e.a. met dit stuk duidelijker is geworden. Er is echter nog een stroming binnen de biologische wereld en dat is de stroming van boeren die zichzelf “biologisch-dynamisch” of kortweg “biodynamisch” noemen. Ik kan me voorstellen dat dat weer nieuwe vragen oproept, dus daarom ook nog even een korte uitleg over biodynamische wijnen.
Biologisch-dynamische wijnbouwers gaan nog wat stappen verder dan hun “gewone” biologische collega’s. Ze baseren hun werkwijze op het antroposofische gedachtegoed van Rudolf Steiner en werken zeer nauw verbonden met de natuur én de kosmos. Ze zien hun complete bedrijf als één organisme en gaan er vanuit dat hemellichamen als aarde, maan, zon en sterren invloed uitoefenen op de groei van hun gewassen. Hocus pocus? Of toch gewoon heel logisch?
Biologisch-dynamische wijnen herken je aan het Demeter keurmerk. Biodynamische bedrijven moeten allereerst voldoen aan de Europese richtlijnen voor biologische landbouw en aanvullend aan de wereldwijd geldende Demeter Standards. Lokale organisaties kennen per land de keurmerken toe. In Nederland doet Stichting Demeter dat.
Wat wil je verder nog weten over biologische wijn?
Ik heb getracht zo volledig mogelijk te zijn, maar mocht je meer willen weten of het hoe, wat en waarom van biologische wijn: stel je vraag gerust, bij voorkeur via info@biowijnclub.nl. Verder geef ik zo nu en dan een proeverij, zodat je kennis kunt maken met onze biologische- en biodynamische wijnen.
En natuurlijk kun je eens beginnen met een wijnabonnement van Biowijnclub, want deze hele lap tekst ten spijt: het gaat uiteindelijk altijd om smaak, ook bij biologische wijn!
Geniet er van je wijn en proost op de natuur!
Eveline